بیانیه پایانی اولین همایش ملی " آسیب شناسی روانی و مداخلات روانی_اجتماعی دوران کرونا" ,

"بسم الله الرحمن الرحیم"

ورود کووید 19 در اسفندماه سال 1398 به سرعت تبدیل به یک بحران ملی و جهانی گردید، در مدت دو سال و نیم گذشته به دلایل مختلف از جمله محدودیت‌ها، قرنطینه، تحریم‌ها، ابهامات، انتظار آسیب ویروس، شایعات گسترده فضاهای مجازی، کاهش روابط فردی و اجتماعی، بروز مشکلات شغلی و مالی، تعطیلی کسب و کارها، تعطیلی " دانشگاه‌ها و مدارس" مجموعا مردم عزیز کشورمان فشار روانی زیادی را تحمل کردند، این وضعیت برتمام ابعاد زندگی جامعه از جمله سبک زندگی، فرهنگ، سنت ها، روابط اجتماعی، خانوادگی و فردی، خواسته‌ها، نیازها و خلقیات اثرات انکارناپذیری گذاشته است. آسیب‌دیدگان، داغدیدگان سوگ کرونا، کادر درمان، بیماران زمینه‌ای، سالمندان، شفایافتگان و دانش آموزان به عنوان گروه‌های در معرض خطر درصد قابل توجهی از جامعه را تشکیل می‌دهند.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است، در سال نخست بحران کرونا، افسردگی و اضطراب در جوامع با افزایش 25 درصدی روبه رو شده است. پیش بینی می‌شود بار کلی اختلالات روانی در سال 2023 به 15 درصد افزایش یابد. براساس پیمایش ملی سلامت روان ایران در سال‌های قبل از کرونا 6/23 درصد افراد 15 تا 64 ساله دچار یک یا چند اختلال روان‌شناختی بوده اند. براساس نظر رسمی سازمان بهداشت جهانی در سال جاری کرونا 7/10 درصد اختلالات روانی را در بین کل مردم دنیا افزایش داده است و نتیجه‌گیری می‌شود 3/34 درصد مردم یعنی از چهار نفر یک نفر نیاز به خدمات فردی، روانشناختی و روانپزشکی دارند.

ازآنجا که براساس داده‌های عینی و پژوهش‌های ملی و فرا ملی بحران کرونا موجب افزایش نرخ اختلالات روانی و اجتماعی شده است. انجمن مطالعات روانی درمانی ایران به منظور جمع‌آوری پژوهش‌های علمی و تجربه نگاری درباره :

الف: آسیب‌های روانی

ب: مداخلات روانی- اجتماعی

ج: احیاء اجتماعی

در دوران کرونا و پسا کرونا با استفاده از ظرفیت اساتید گرانقدر دانشگاه‌ها، پژوهشگران و دانشجویان با حمایت قرارگاه عملیاتی ستادملی مبارزه با کرونا و سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، همایش آسیب‌شناسی روانی و مداخلات روانی-اجتماعی برنامه ریزی و اجراء نمود که نتایج آن به شرح زیر است.

براساس یافته‌های موجود، اضطراب ملی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است این امر آرامش جامعه را تحت تأثیر قرار داده است، درکنار اضطراب ملی فعالیت‌های جمعی کاهش و تنهایی و افسردگی در جامعه افزایش یافته است بدلیل ابهامات، مشکلات معیشتی، شایعات، فضای مجازی افسار گسیخته و سیاه‌نمایی‌های غیرمعمول ناایمنی روانی در جامعه افزایش داشته است.

دو سال قرنطینه و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها وزندگی دیجیتالی در روند رشد جسمانی، شناختی، اجتماعی و هیجانی دانش آموزان اثرات منفی داشته است، از همه مهم‌تر دانش آموزان در سن هویت‌یابی با تاخیر هویت مواجه‌اند که عوارض زا است.

کادر درمان، بیماران زمینه‌ای، دانش‌آموزان، سالمندان، آسیب‌دیدگان نیازمند توجه ویژه می‌باشند.

سایر اختلالات‌روانی همچون وسواس، خشونت، پرخاشگری، استرس پس از بحران و اختلالات روان_ تنی همچون قلبی عروقی، دیابت، دردهای بی مبناواختلالات گوارشی افزایش چشم‌گیری دارند.

آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد، طلاق، خشونت افزایش و در کنار آن کیفیت زندگی و نشاط اجتماعی و امید اجتماعی با کاهش روبه رو شده است.

وضعیت موجود با فروکش شدن ویروس کووید 19 آسیب های روانی _اجتماعی شدت بیشتری خواهند گرفت.

الف : ضرورت‌ها :

  انجام پژوهش‌های کاربردی ،بنیادی و کیفی به عنوان یک ضرورت ملی در دستور کار دانشگاه‌ها و ستاد ملی کرونا قرار گیرد.
  غربال‌گری سلامت روان و پرونده سلامت روان در سطح گروه‌ها، کارکنان دولت، نیروهای نظامی و انتظامی، دانش‌آموزان، اولیاء و مربیان و شهروندان برنامه ریزی و اجراء گردد.
  آموزش سلامت روان مردم از طریق آشنا کردن آحاد مردم با نشانه ها، اختلالات روانی و آسیب‌های روانی_اجتماعی.
  آموزش کارکنان، معلمان، دانشجویان، دانش‌آموزان، شهروندان بر اساس بسته‌های آموزشی مورد نیاز جهت ارتقاء سلامت روان.
  آموزش مهارت‌های زندگی همچون سبک زندگی سالم، کنترل استرس، کنترل خشم، حل مسأله، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، فرزند پروری، فرهنگ‌سازی و عملیاتی شود.
  توانمند سازی زوجین، خانواده‌ها به منظور تاب آوری در برابر فشار روانی ناشی از کرونا بر اساس آموزه‌های دینی و اسلامی در دستور کار قرار گیرد.
  پیوست‌های سلامت روان همراه با پروتکل‌های بهداشتی تدوین و در اختیار همگان قرارگیرد.
  توسعه خدمات روان‌شناسی و مشاوره‌ای :

  ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره به خانواده‌ها، مدارس، کارکنان و آحاد مردم
  حمایت و برنامه‌ریزی از طرح‌های روان‌شناسی مدرسه، روان‌شناس خانواده و روان‌شناس دادگاه‌ها
  ایجاد ساختارهای لازم در توسعه مراکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره در مناطق شهری، روستایی، حاشیه‌نشینی از طریق تسهیلات کم‌بهره.

    خطوط کمک فوری، مداخله در بحران از طریق مشاوره و راهنمایی تلفنی، اینترنتی توسعه یابد و مشکلات موجود برطرف شود.
  برای کنترل و مدیریت فضای مجازی خصوصا" افراد غیر مجاز و فعال که موجب افزایش آسیب‌های روانی_اجتماعی شده اند، کمیته هماهنگی ملی مقابله با آن تشکیل شود.

ب : پیشنهادات :

  ستاد ملی کرونا کمیته روانی_ اجتماعی از بین روان‌شناسان و روانپزشکان متخصص در این حوزه خصوصا" افرادی که در همایش مشارکت داشتند به منظور:

    تدوین برنامه راهبردی ستاد ملی کرونا برای مقابله با عوارض روانی- اجتماعی کرونا، احیاء اجتماعی و سهم بخشی به نهادها و سازمان‌ها
  تدوین سند جامع سلامت روانی- اجتماعی در دوران پسا کرونا جهت ارائه به شورایعالی انقلاب فرهنگی
  تدوین سند چشم اندازو توسعه خدمات روان‌شناسی و مشاوره در برنامه هفتم

  بهره مندی خدمات روان‌شناسی و مشاوره اقشار کم‌درآمد در معرض خطر از طریق بیمه‌های پایه و تکمیلی توسط شورای عالی بیمه سلامت و عملیاتی شدن بند ج ماده 102 برنامه ششم توسعه.
  با توجه به اینکه هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم اختلالات روانی و آسیب‌های اجتماعی- روانی برای دولت بسیار بالاست، پیشنهاد می‌نماید، برنامه پیشگیری سطح اول، سطح دوم و سطح سوم جزء برنامه‌های راهبردی حوزه سلامت کشور قرار گیرد.
  سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور به عنوان متولی روان‌شناسی و مشاوره کشور محور اصلی صدور مجوز فعالیت حرفه‌ای و نظارت برآن است.  ازموازی کاری‌ها و کارهای غیر تخصصی که آسیب زاست جلوگیری شود.

در پایان از حضور ارزشمند پژوهشگران، اساتید دانشگاه، دانشجویان خصوصا" مسئولان تشکر نموده و تشکر ویژه از حمایت و مشارکت قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌نمائیم.

                                هیات علمی همایش ملی"آسیب شناسی روانی کرونا ومداخلات روانی اجتماعی پسا کرونا"