معاون علمی رئیس جمهور و بیان یک گزاره غیرعلمی ,

هفته گذشته رسانه ها نقل قولی از معاون محترم علمی و فناوری ریاست جمهوری در اجلاس فناوری رسانه منتشر کردند دال براینکه "اکثر بچه پولدارها معتاد می‌شوند". کسانی که با موضوع اعتیاد در کشور ما سر و کار دارند بارها چنین بیانی یا جملات دیگری به همین مضمون را در جلسات مربوط شنیده و می‌شنوند. در این جلسات هستند شنوندگانی که اگر ته مایه ای از جرات و جسارت داشته باشند تلخندی در چهره نمایان می‌سازند تا شنوندگان دیگر دریابند که چنین بیانی صحت ندارد و گوینده نیز متوجه شود آنچه بیان داشته مبتنی بر یافته های علمی نیست. اما این بار چنین گفته ای نه در یک جلسه سربسته و نه از زبان افرادی ناآشنا با علم و دانش که از اتفاق از سوی معاون علمی و فناوری رئیس جمهور اعلام شده است. حتما ایشان نیک می‌دانند که بیان چنین گزاره ای از سوی ایشان در مقام معاون علمی ریاست جمهور باید بر مبنای مطالعات علمی متقن و نه حتی تحقیقات پایان نامه ای دانشجویی باشد. تا آنجا که نگارنده این سطور مطلع است گزاره "اکثر بچه پولدارها معتاد می‌شوند" در هیچ تحقیق و مطالعه علمی متقن در کشور ما حاصل نشده است. شاید ایشان این گزاره را برمبنای مشاهدات خود از معدود کسانی اعلام کرده اند که با آنان آشنایی داشته اند. حتی در این صورت هم نمی‌توان به صرف برخورد با چند بچه پولدار مبتلا به اعتیاد چنین تعمیم نادرستی بیان کرد.

در بررسی های انجام شده در کشورهای مختلف نزدیکی بین اعتیاد و فقر یافته ای عام بوده تا جایی که در علت شناسی اعتیاد فقر یک علت اصلی مواد و اعتیاد در نظر گرفته می‌شود. در کتب تشخیصی اختلالات روانی در بحث شرایط اجتماعی و طبقاتی مصرف کنندگان گفته می‌شود که نرخ اعتیاد و مصرف مواد بین افراد طبقات مختلف تقریباً یکسان و برابر است؛ و اگرچه می‌توان بین نوع یا حتی شیوه مصرف مواد بین افراد طبقات مختلف اجتماعی با درآمدهای مختلف تفاوت هایی دید، اما گزاره "اکثر بچه پولدارها معتاد می‌شوند" در هیچ اثر علمی بدست نیامده است.

شاید استدلال شود که بحث اصلی ایشان موضوع اهمیت کار سخت در حیطه های علمی و اجرایی با توجه به شرایط کنونی جامعه و یادآوری حکایت شیخ اجل سعدی شیرازی در خصوص به گدایی رفتن پسران وزیر و وزارت و صدارت روستازادگان دانشمند باشد؛ اما حتی اگر در شرایط کنونی و با توجه به قصه های مربوط به ژن خوب و رانت ها و ... حتی اگر بپذیریم هنوز هم روستازادگان امکان صدارت و وزارت مبتنی بر شایستگی ها و کفایت های شخصی را داشته باشند این حکایت را در بافت آسیبی چون اعتیاد مطرح کردن و سپس استخراج گزاره ای نامعتبر از آن دور از مقام ایشان است.

اعتیاد هنوز هم در جامعه ما با انگ و قبح همراه است و تاکید بر این قبح چه بسا در سوق مصرف کنندگان به سمت درمان و بهبودی موثر خواهد بود اما اینکه معاون علمی بالاترین مقام اجرایی کشور بر طبل این انگ کوبیده و از آب گل آلود چند به اصطلاح بچه پولدار در تلاش صید یک گزاره طبقاتی نادرست برای به کرسی نشاندن سخن حق دیگری باشند جای تامل دارد.

دکتر فرید براتی سده - روان شناس

به نقل از: پایگاه خبری اعتیاد